Alergia wziewna to niezwykle częsta dolegliwość – szczególnie w okresie wiosenno-letnim, kiedy to zaczyna kwitnąć wiele roślin i drzew. Co warto o nich wiedzieć? Jakie inne czynniki mogą wywołać alergię? Jak skutecznie leczyć uporczywe objawy?
Czy wiedziałeś, że na alergiczny nieżyt nosa cierpi aż dziewięć milionów Polaków [1], a liczba alergików z roku na rok rośnie? Co więcej, według Światowej Organizacji Alergii u 30-40 proc. całej populacji występuje co najmniej jedno ze schorzeń alergicznych. [2] Nie bez powodu więc choroby alergiczne nazywane są „epidemią XXI wieku”.
ANN, czyli alergiczny nieżyt nosa – co warto o nim wiedzieć?
Objawy alergii zna każdy – kichanie, katar, przekrwienie błony śluzowej nosa, czerwone, swędzące oczy, łzawienie. Z medycznego punktu widzenia alergia to nadmierna, nieprawidłowa, nabyta reakcja organizmu na dany alergen, który normalnie nie powinien wywoływać żadnych dolegliwości. Alergenami mogą być przeróżne substancje, jednak uporczywe symptomy najczęściej wywołują alergeny wziewne takie jak pyłki roślin czy roztocze kurzu domowego.
Przy pierwszym kontakcie z alergenem, nasz układ odpornościowy rozpoznaje go w prawidłowy sposób, zaś później uznaje go za niebezpieczeństwo i wywołuje gwałtowną reakcję. Dochodzi do uwolnienia przez komórki zapalne histaminy – najważniejszego mediatora, który odpowiedzialny jest za występowanie dokuczliwych symptomów. [3]
Każda osoba zmagająca się z ANN wie, że nie ogranicza się ona jedynie do uporczywego kichania czy łzawienia oczu – to także zaburzenia snu, koncentracji, aktywności fizycznych, oddychanie przez usta i ogólny spadek jakości życia. Co więcej, nieleczona alergia i ANN może doprowadzić do:
- Częstych infekcji
- Zapalenia ucha
- Astmy
- Zaburzeń zachowania
- Przerostu małżowin nosowych
- Wad zgryzu i wymowy
- Impotencji i innych zaburzeń życia płciowego [4] [5]
Jakie są najczęstsze alergeny wziewne?
Tak jak wspomnieliśmy wcześniej, alergiczny nieżyt nosa to stan zapalny błon śluzowych wywołany alergenami. ANN można podzielić ze względu na czas ekspozycji na alergeny – sezonowy (najczęściej wywoływany pyłkami roślin) oraz całoroczny – po ekspozycji na roztocze kurzu domowego, alergeny pochodzenia zwierzęcego lub pleśnie.
Alergie na czynniki z zewnątrz
Miliony Polaków mają alergie na czynniki występujące na zewnątrz – głównie wszechobecne w sezonie wiosenno-letnim pyłki roślin, drzew i traw, które uczulają zdecydowanie najczęściej. Prym wiodą bez wątpienia m.in. wiechlina łąkowa, kupkówka pospolita, kostrzewa łąkowa, tymotka łąkowa i żyto, zaś w przypadku drzew – brzoza, leszczyna, jesion, wierzba i dąb. Jak więc widać, uporczywe dolegliwości zwykle wywołują rośliny niepozorne, pozbawione malowniczych kwiatów. [6]
Na nieszczęście alergików, w Polsce okres pylenia roślin trwa praktycznie przez cały rok kalendarzowy – od połowy lutego aż do końca października. Ściśle związane jest to jednak z aktualnymi warunkami pogodowymi i regionami geograficznymi Polski. Aktualny kalendarz pylenia można znaleźć bez problemu w internecie – warto brać pod uwagę jego wskazania układając choćby plan dnia czy planując wakacyjny wypoczynek. Unikanie alergenów, czyli przebywanie na otwartych przestrzeniach w czasie, w którym ich stężenie jest najmniejsze, zapobiega występowaniu uciążliwych objawów – kalendarz pylenia stanowi więc jeden z najistotniejszych, o ile nie najważniejszy wskaźnik w profilaktyce reakcji alergicznych. [7]
Alergie na roztocze kurzu domowego
Z badań epidemiologicznych wynika, że alergeny całoroczne mają priorytetowe znaczenie w chorobach alergicznych dróg oddechowych, a jedną z najczęstszych przyczyn ANN jest roztocze kurzu domowego (drobny pajęczak, o wymiarach od kilkuset mikrometrów do 1 milimetra), które zasiedla materace, poduszki czy kołdry – miejsca o większej niż w otoczeniu wilgotności i temperaturze. W Polsce dominuje uczulenie na alergeny Dermatophagoides pteronyssinus (żerujący na złuszczonych fragmentach naskórka) i Dermatophagoides farinae. [8]
Alergie na zwierzęta domowe
Nie zapominajmy jednak o alergenach zwierząt domowych, które zróżnicowane są w zależności od gatunku zwierzęcia. Najczęściej są nimi naskórek, wydzielina gruczołów potowych i łojowych, mocz, ślina oraz surowica. Sierść, wbrew powszechnym opiniom, ma znaczenie drugorzędne w produkcji alergenów, choć jest ich biernym źródłem, przenosząc białka pochodzące z gruczołów łojowych skóry, śliny lub moczu zwierząt. Największe znaczenie w naszym klimacie odgrywają alergeny kota, psa, drobnych gryzoni (myszy, szczurów, świnek morskich) i alergeny karaczanów, czyli wszędobylskich prusaków, karaluchów i przybyszyków. [9]
Alergie na pleśnie
Pleśnie, czyli grzyby, są wszechobecne w otoczeniu człowieka – ich wzrostowi sprzyja m.in. zła wentylacja, suszenie ubrań wewnątrz pomieszczeń czy hodowanie kwiatów doniczkowych. Grzyby właściwe, tzw. makrofungi można zauważyć gołym okiem. Natomiast mikrofungi, czyli tzw. mikrogrzyby wymagają już diagnostyki laboratoryjnej - tylko czasami możemy zauważyć ich kolonie jako „nalot pleśni” czy jako pasożyty roślin. W przypadku pleśni pasożytujących w domach, wygląd grzybni może sugerować rodzaj grzyba. Kolorowe naloty (żółte, rude, czerwone, zielone) - Aspergillus, brunatne - Cladosporium, zaś czarne i szare - Aspergillus niger, Alternaria, Rhizopus i Mucor. Grzybnia stroczka domowego pasożytującego na elementach drewnianych ma z kolei charakterystyczny żółto-białawy kolor, a brązowo-żółte owocniki pokryte są kroplami wody. [10]
Jak leczyć alergiczny nieżyt nosa?
Jak sobie pomóc gdy dokuczają nam uporczywe, alergiczne symptomy? Przede wszystkim warto udać się do specjalisty, który zleci odpowiednie badania (np. punktowe testy skórne czy badanie wykrywające stężenie swoistej immunoglobuliny IgE w surowicy) i w razie konieczności zaordynuje odpowiednie leczenie. Nie zawsze bowiem mamy możliwość ograniczenia ekspozycji na dany alergen – wtedy z pomocą przychodzą skuteczne, nowoczesne i sprawdzone sposoby farmakologiczne, które są lekami tzw. „pierwszego wyboru” w leczeniu alergicznego nieżytu nosa.
Takim lekiem (OTC, dostępnym bez recepty) jest Allegra – tabletki przeciwhistaminowe z feksofenadyną wskazane w leczeniu alergicznego nieżytu nosa wywoływanego przez takie alergeny jak kurz, sierść, pyłki czy pleśnie. Może być ona stosowana przez cały rok – zarówno przy alergiach sezonowych, jak i przewlekłym alergicznym nieżycie nosa. Jest nowoczesnym lekiem drugiej generacji, który nie wywiera znaczącego wpływu na ośrodkowy układ nerwowy, a tym samym nie zaburza koncentracji, uwagi czy nie wywołuje obniżonej zdolności nauki [11]. Może być stosowana przez kierowców, osoby uczące się i aktywne zawodowo.
Allegra działa już po jednej godzinie od zastosowania i można ją przyjąć o dowolnej porze -wystarczy ją popić wodą. Co ważne, od teraz dostępna w dużym opakowaniu – 20 tabletek. [12]
Allegra, tabletki powlekane 120 mg chlorowodorku feksofenadyny, co odpowiada 112 mg feksofenadyny. Wskazania: Leczenie objawowe alergicznego zapalenia błony śluzowej nosa. Podmiot odpowiedzialny: Opella Healthcare Poland Sp. z o.o. grupa Sanofi (ChPL 09/2023)
MAT-PL-2400720
Bibliografia:
1. Kupczyk M. Miejsce feksofenadyny w leczeniu alergicznego nieżytu nosa. Miejsce feksofenadyny w leczeniu alergicznego nieżytu nosa, https://terapia.com.pl/pl/node/5296
2. Dąbrowiecki P., Właściwa odpowiedź na narastający problem alergii, https://www.mp.pl/alergologia/aktualnosci/241861,-wlasciwa-odpowiedz-na-narastajacy-problem-alergii,1
3. Pacjent.gov, Jak sobie radzić z alergią na pyłki, https://pacjent.gov.pl/aktualnosc/jak-sobie-radzic-z-alergia-na-pylki
4. Meltzer E.O. et al, Fexofenadine: review of safety, efficacy and unmet needs in children with allergic rhinitis, Allergy Asthma Clin Immunol (2021) 17:113, https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34727966/
5. Rapiejko P. Jurkiewicz D. Przewlekły alergiczny nieżyt nosa. Alergoprofil 2014, vol 10, Nr 3, 3-11, https://journalsmededu.pl/index.php/alergoprofil/article/download/806/752/
6. Świerczyńska-Krępa M., Alergeny wziewne, https://www.mp.pl/pacjent/alergie/chorobyalergiczne/alergeny/wziewne/57681,alergeny-wziewne
7. Allegra, Co i kiedy pyli?, https://www.allegra.com/pl-pl/kalendarz-pylen
8. Rapiejko P, Jurkiewicz D: Przewlekły alergiczny nieżyt nosa. Alergoprofil. 2014, Vol. 10, Nr 3, 3-11, https://journalsmededu.pl/index.php/alergoprofil/article/download/806/752/
9. Rapiejko P, Jurkiewicz D: Przewlekły alergiczny nieżyt nosa. Alergoprofil. 2014, Vol. 10, Nr 3, 3-11, https://journalsmededu.pl/index.php/alergoprofil/article/download/806/752/
10. Bogacka E. Alergia na grzyby pleśniowe: diagnostyka i leczenie. Pol. Merk. Lek., 2008, XXIV, Supl. 1, 11, http://medpress.com.pl/pml/ePUBLI/T24S1/02.pdf
11. Tanner, L.A. et al. AJMC 1999; 5(4): 235-247.
12. ChPL Allegra [09/2023]
To jest lek. Dla bezpieczeństwa stosuj go zgodnie z ulotką dołączoną do opakowania i tylko wtedy, gdy jest to konieczne. W przypadku wątpliwości skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.
Ankieta W jakim okresie masz najbardziej nasilone objawy alergii?
